Een familie koe melken met de hand

Hoe werkt het melken met de hand van een familie koe? Wat heb je nodig en waar dien je rekening mee te houden? Je leest het hier!

Het is iets van vroegere tijden. Op een krukje onder de koe kruipen om te melken. Tegenwoordig wordt er op grote schaal gemolken, maar zelden nog met de hand.

Het heeft echter iets rustgevends. Op je hurken, of een krukje, tegen het warme lijf van de koe aan. Jij melken, terwijl de koe rustig staat te eten. De warme melk die langzaamaan een emmer vult.

In de Verenigde Staten is er een hele beweging van ‘familycows’. Mensen, vaak particulieren met een stukje grond, die een melkkoe houden. Vaak is dit één koe die hun voorziet in hun eigen zuivel. Vanwege de kleine schaal melken ze meestal met de hand. Net als vroeger. In Nederland is dit fenomeen (nog) niet ingeburgerd.

Wil je je eigen koe gaan melken met de hand? Lees hier dan onze tips & ervaringen.

Wat heb je nodig om een familie koe met de hand te melken?

Er zijn enkele basisbenodigdheden om een koe te kunnen melken met de hand. Zonder deze drie zal het erg lastig worden om te melken.

• Een RVS emmer om in te melken. RVS is het beste te reinigen;
• Voer, bijvoorbeeld een emmer met rundveebrok en/of gehakselde maïs;
• Een mogelijkheid om de koe vast te zetten. Dit kan bijvoorbeeld met een koeienhalster of halsband en een halstertouw. Zo kun je de koe op één plek houden. Wij gebruiken een halsband. Een koe zonder hoorns zal een halster gemakkelijk af kunnen krijgen;
• Kaasdoek. Dit gebruik je om de melk doorheen te gieten na het melken. Het filtert eventueel vuil uit de melk.

Daarnaast zijn er nog meerdere zaken die handig zijn om te hebben. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:

• Een melkstand. Hierbij staat de koe compleet vast. Hierdoor kan ze niet naar links of rechts bewegen. Dit kan wel als ze aan een halstertouw vaststaat;
• Kluister. Een kluister bind je om de achterpoten van een koe. Hierdoor kan ze haar achterpoten niet onafhankelijk van elkaar bewegen. Zo kan ze niet schoppen.
• Katoenen doek of uierdoek. Hiermee kun je de uier schoon wrijven en masseren alvorens te melken;
• Uierzalf. Deze kun je na het melken op de uier smeren. Dit houdt de uier soepel;
• Uierdip in dipbeker of spray. Dip of spray de uier na het melken met een ontsmettend middel;
• Krukje. Handig om op te zitten tijdens het melken. Kan echter een belemmering zijn als de koe uithaalt en je snel aan de kant moet.

Hoe kun je een familie koe met de hand melken?

1. Zorg dat de koe vast staat. Bijvoorbeeld in een melkstand of met een halstertouw;
2. Geef de koe te eten;
3. Masseer de uier met een katoenen- of uierdoek. Verwijder eventueel aangekoekt vuil met warm water;
4. Zet de RVS emmer onder de koe. Pak een speen bovenaan vast tussen duim en wijsvinger. Sluit vervolgens één voor één je vingers vanaf boven. Zo duw je de melk van bovenaf, door de tepel heen, naar beneden;
5. Zodra je dit lekker in de vingers hebt kun je beginnen met twee handen te melken;
6. Na het melken kun je de koe voorzien van een uierzalf en/of uierdip in dipbeker of spray;
7. Zodra je klaar bent met melken laat je de koe weer los;
8. Binnen giet je de melk over in glazen bewaarflessen of voedselemmers. Giet de melk door een kaasdoek heen in de fles of emmer. Dit filtert eventueel vuil uit de melk.

Belangrijke zaken om rekening mee te houden

Tamme koe

Zorg dat de koe tam is! Dit is het allerbelangrijkste in aanloop naar het melken. Zorg dat de koe goed vertrouwd met je is. Enkele zaken die hieraan bij kunnen dragen zijn:

• Het borstelen van het dier met een roskam of andere paardenborstel;
• Regelmatig wandelen aan een halstertouw;
• Regelmatig voeren uit de hand, of lokken met voer naar één vaste plek.

Kalf

Het is heel simpel. Om te kunnen melken dient de koe een kalf te krijgen. Een koe draagt ongeveer 9 maanden.

Bedenk van te voren wat je met het kalf wil doen. Wil je het kalf scheiden of blijft het bij de koe? Het kalf kan gewoon bij de moeder blijven lopen. Je zal dan minder melk krijgen, maar tegelijkertijd krijgt het kalf voldoende voedingsstoffen binnen.

Hou er rekening mee dat het kalf een stiertje kan zijn. Stieren kunnen gevaarlijk gedrag ontwikkelen onder de invloed van hormonen. Tijdig castreren kan hiervoor een oplossing zijn.

Griest & biest

De eerste melkgift van een koe wordt griest genoemd. Dit is enkel de eerste 24 uur na de bevalling. Het kalf heeft griest nodig om op krachten te komen. Griest is niet geschikt voor menselijke consumptie.

Na de eerste 24 uur geeft de koe enkele dagen biest. Hou er rekening mee dat je pas op dag 3 of 4 kan gaan melken voor menselijke consumptie.

Voeren tijdens het melken

Voor de meeste dieren is voer de grootste motivatie om bepaalde acties uit te voeren. Bij het dagelijks voeren tijdens het melken, zal een koe al snel de link gaan leggen tussen voer en melken. Dit zorgt ervoor dat ze haar aandacht weerlegt van jou, naar het voer. Daarnaast is het een beloning voor het goede gedrag. Namelijk, het zich laten melken.

Hygiëne

Hygiëne is erg belangrijk bij het melken. Hou rekening met de volgende zaken:

• Masseer de uier voorafgaand aan het melken met een droge katoenen doek. Gebruik eventueel wat warm water om aangekoekte mest te verwijderen;
• Na het melken kun je gebruik maken van een uierdip in dipbeker of spray.. Dit werkt desinfecterend voor de uier;
• Gebruik een RVS emmer om in te melken. Deze dien je na elke melkbeurt met heet water en afwasmiddel schoon te maken. Laat hem uitlekken aan de lucht;
• Giet de melk door een kaasdoek heen alvorens weg te zetten in de koeling. Het kaasdoek houdt eventueel vuil in de melk tegen.

Veiligheid

Koeien zijn grote en zware dieren. Zorg dat je veilig te werk kan gaan. Je zit op knieën bij de achterhand van een koe. Dat zet je in een kwetsbare positie.

Zorg dat je dicht bij de koe zit. Als je met je schouder tegen haar achterbeen aan zit, zal je de minste beweging direct voelen. Dit zorgt ervoor dat je snel op een eventuele schop kan anticiperen.

Zorg dat je altijd een vrije weg naar achter hebt, buiten het bereik van de koe.

Tips voor het hand melken van een familie koe

• Het gaat pijn doen. Hou er rekening mee dat je kramp in je vingers en handen krijgt. Het ziet er misschien idyllisch uit, melken is hard werken;
• Werk met een zachte hand. Een vrouw wordt ook niet graag aan haar borsten/tepels getrokken;
• Wees niet getreurd als er een melkemmer omgaat. Je zal melk gaan verliezen. De koe trapt een keer een emmer om, jij struikelt een keer. Dat gaat gebeuren;
• Wil je minder risico hebben op het verliezen van je melk? Giet dan de melk tussendoor in een tweede RVS emmer die buiten de stal staat. Zo stel je in ieder geval die melk veilig.

Wil je meer lezen over het houden van een koe?

• Hier lees je wat je nodig hebt voor het houden van een hobby koe;
• En hier lees je 10 tips voor het houden van hobby koeien.

Wat kun je met rauwe melk?

• Maak er pudding van;
• Slagroom;
• Of maak zelf ricotta;
• Lees hier meer over het gebruiken van rauwe melk in de keuken.